استان اصفهان با مرکزیت شهر اصفهان، با مساحتی حدود ۱۰۷۰۴5 کیلومتر مربع در مرکز ایران واقع شده است. این استان از شمال با استان‌های مرکزی، قم و سمنان، از جنوب استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد، از غرب استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری و از شرق استان‌های یزد و خراسان همسایه است.
استان اصفهان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، دارای 24 شهرستان، 106 شهر، 51 بخش و 131 دهستان و ۹۸ منطقه نمونه گردشگری است. شهرستانهای این استان عبارتند از: اصفهان، مبارکه، کاشان، آران بیدگل، خمینی شهر، اردستان، شاهین شهر، میمه، نطنز، برخوار، گلپایگان، خوانسار، فریدن، فریدون شهر، تیران و کرون، نجف آباد، خور و بیابانک، بوئین و میاندشت، زرین شهر، فلاورجان، سمیرم، چادگان، دهاقان، شهررضا و نایین. استان اصفهان به طور دارای آب و هوای معتدل خشک است.
در ادامه این مطلب قصد داریم به معرفی برخی از جاذبه های طبیعی و تاریخی استان اصفهان بپردازیم.
1- سی و سه پل (پل الله وردی خان)
پل سی و سه پل که با نام پل الله وردی خان نیز شناخته میشود، به دستور الله وردی خان سپهسالار شاه عباس اول و توسط استاد حسین بناء اصفهانی به طول 300 متر و عرض 14 متر، بنا گردیده است. این پل که به سال 1011 هجری قمری تعلق دارد، شمال و جنوب شهر اصفهان را از طریق محور چهار باغ به یکدیگر متصل می‌نماید. پل سی و سه پل به نام های "سی و سه چشمه"، گچهار باغ"، "جلفا" و "زاینده رود" نیز معروف است.
پل سی و سه پل دارای 33 دهانه در قسمت تحتانی است که به همین مناسبت به این نام مشهور است. این پل دارای الحاقاتی است که بصورت تاق نما در دو طرف پل ایجاد شده است که چشم‌اندازی بس زیبا را به فضاهای زیرین و فوقانی پل می‌بخشد. همچنین تعداد 25 اتاق با مساحت‌های متفاوت بر روی پایه‌های پل تعبیه شده است که در عصر صفوی از آن برای گذراندن اوقات فراغت و استراحت در ساعات گرم تابستان استفاده می‌شده است. این پل در دیماه 1310 هجری شمسی به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
2- پل خواجو
پل خواجو یکی از از بهترین جاذبه‌های تاریخی اصفهان و همچنین یکی از معروف‌ترین پل‌های شهر اصفهان است. این پل تاریخی در زمان شاه عباس دوم صفوی در سمت شرقی سی و سه پل و روی رودخانه زاینده‌رود، جایگزین پل حسن‌بیگ، و در سال 1060 هجری قمری بنا شده است.
این پل در دوره‌ی صفوی از زیباترین پل‌های جهان بوده و ابتدا بیشتر کاربری سد و بند داشته است. پل خواجو دارای 133 متر طول و 12 متر عرض است. این پل دارای ۲۴ دهانه مکعبی شکل است و همچنین در گوشه‌های ضلع شرقی آن دو شیر سنگی نماد سپاهیان بختیاری محافظ اصفهان و زاینده رود قرار دارد.
پل خواجو که به نامهای "پل شاه"، "پل بابا رکن الدین"، "پل شیراز" و "پل حسن بیگ" نیز نامیده میشود، دارای معماری و تزئینات کاشی‌کاری ویژه ای است که این پل را از پل‌های دیگر زاینده‌رود معروفتر کرده است.
در میانه بنای این پل تاریخی، ساختمان مخصوص بیگلربیگی جهت اقامت موقت شاه و خانواده‌اش بنا شده بود و هم‌ا کنون نیز وجود دارد. این بخش دارای تزئینات نقاشی خاص و بسیار زیبایی است. در ضلع شرقی و غربی این پل ساختمانی دارای چندین اتاق بنا شده است که جایگاه بزرگان و امیرانی بوده که برای تماشای مسابقات شنا و قایقرانی بر روی دریاچه مصنوعی به این مکان دعوت می‌شده اند.
پل تاریخی خواجو در درماه 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
3- منارجنبان
منارجنبان در 7 کیلومتری مسیر اصفهان به نجف‌آباد و بر آرامگاه شیخ عبدالله کارلادانی (عارف سده هفتم و هشتم هجری قمری) بنا شده است. سنگ قبر این عارف و راهد معروف قرت هشتم هجری، تاریخ سال 716 هجری قمری، مقارن اواخر سلطنت "اولجایتو" (ایلخان مغول)، را نشان می‌دهد.
بنای معروف منارجنبان متعلق به قرن هشتم هجری قمری است و دلیل شهرت آن لرزش و تحرک مناره‌های آن می‌باشد.
بنای منارجنبان به صورت یک بقعه و دو مناره است که چنانچه از طریق راه پله بر فراز مناره‌ها بالا بروید و مناره‌ها تکان داده شود نیروی وارده بر دیواره مناره باعث لرزش مناره دوم و کل سازه معماری میگردد.
4- کاخ عالی قاپو
کاخ عالی قاپو به دستور شاه عباس اول صفوی بر شالوده بنائی به جای مانده از دوران پیشین بنا شده است. این بنا در ضلع غربی میدان بزرگ نقش جهان و روبروی مسجد شیخ لطف ا... واقع شده است.
کاخ عالی قاپو در 6 طبقه و با ارتفاعی در حدود 36 متر و به منزله ورودی دولتخانه صفوی و مکان پذیرائی سفرای خارجی بنا گردیده. در واقع عمارت عالی قاپو راه ورودی به تمامی قصرها در محدوده میدان نقش جهان اصفهان بوده است. عبارت عالی قاپو مرکب از دو اسم عالی و قاپو به معنای سردر بلند یا درگاه بلند است.
. از جمله بخشهای زیبا و شاخص این عمارت، تالار موسیقی آن است که با تزئینات، نقاشی و مقرنس‌کاری میان تهی آراسته گردیده است. تمام فضای درونی بنا، اتاق‌ها، تالارها و ایوان ستون‌دار کاخ با گچبری و دیوار نگاره های بسیار ظریف مزین شده است.
5- کلیسای وانک
کلیسای وانک از جمله بناهای تاریخی جلفای اصفهان است که پس از کوچ ارامنه جلفای ارس در مسیر قفقاز به شهر اصفهان ایجاد گردید. این بنا که از جاذبه‌های گردشگری و دیدنی‌های اصفهان است به نام "کلیسای آمنا پرکیج" به مفهوم نجات‌دهنده مقدس نیز شهرت دارد. کلیسای وانک در سال 1655 میلادی تحت نام "کلیسای جامع وانک" بر شالوده نمازخانه‌ای قدیمی بنا گردید. این کلیسا بزرگ‌ترین و در عین حال زیباترین کلیسای جلفای اصفهان است که از نظر معماری، تزئینات و نقاشی‌های فضای داخلی بسیار جالب توجه گردشگران ایرانی و خارجی است.
کلیسای وانک شامل بخش های کتابخانه، نمازخانه و موزه است. موزه کلیسا در بخش شمالی کلیسا واقع شده و یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های ارامنه در جهان شناخته میشود. نمازخانه ی این کلیسا که تلفیقی از مکتب معماری و نقاشی اصفهان عصر صفوی و هنر ارامنه را در خود جای داده، دارای دیوار نگاره‌های زیبائی است که حاوی روایات انجیل مقدس درباره انسان و تصاویر روز رستاخیز است. این کلیسا همچنین شامل کتب مختلف انجیل در دوران تاریخی و تابلوهای نقاشی و نظایر آن است که در طول تاریخ 400 ساله توسط ارامنه ایران گردآوری شده است.
این کلیسای تاریخی که در خیابان نظر شرقی، کوچه کلیسای وانک واقع شده، در 15 دیماه سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
6- کاخ هشت بهشت
کاخ هشت بهشت که تاریخ ساخت آنرا سال 1080 هجری قمری تخمین زده اند، در دوره صفوی و به دستور شاه سلیمان صفوی (صفی دوم) در میان باغی بزرگ و زیبا به نام بلبل به شکل 8 وجهی و در دو طبقه ساخته شده است.
کاخ هشت بهشت دارای 4 ایوان در طرفین می‌باشد و به نظر می‌رسد در گذشته از آن به عنوان اقامتگاه تابستانی استفاده می‌شده است. در معماری این بنا سعی شده است تمام احجام متناسب با نام بنا باشد. و در واقع تمامی احجام نمادی از عدد هشت هستند. در تفاسیر عرفانی عدد 8 در آن عصر به معنای ورودی بهشت بوده است. وجود تزئینات خاص آئینه‌کاری، دیوار نگاره‌ها و حوض‌های درونی و بیرونی بر زیبایی های این بنای تاریخی افزوده است. هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر جهان برای بازدید از این معماری باشکوه به این شهر سفر میکنند.
7- کویر مصر
روستای مصر در دشت کویر و در فاصله ۴۵ کیلومتری شرق جندق و در ۶۰ کیلومتری شمال خور و در میانه راه دامغان به نائین و اصفهان واقع شده است. این روستا از توابع شهرستان خور و بیابانک در اصفهان است که در گذشته با نامهای چاه دراز، کلاته یوسف و مزرعه یوسف نیز شناخته میشد.
روستای مصر از جاذبه‌های گردشگری استان اصفهان محسوب میگردد و مقصد محبوب طبیعت‌گردی و کویرگردی به شمار می‌آید.
وجود خانه‌های قدیمی و بازسازی آنها جهت اسکان توریستها، سرسبزی منطقه بیابانی، شترسواری در کویر، موتور سواری، وجود نیزارهایی وسیع و سرسبز در فاصله 5 کیلومتری روستا و وجود تپه‌های شنی در اطراف این روستا همگی از جمله عوامل مهم جذل توریست در این روستای کویری هستند. علاوه بر این ها بسیاری از منجمان ایرانی و خارجی آسمان صاف و تاریک این روستا را برای برپایی کارگاه‌های رصدی خود انتخاب میکنند.
8- آبشار کرد علیا
آبشار کرد علیا در 90 کیلومتری غرب اصفهان و در ارتفاعات دالانکوه، شمال روستای کرد علیا (یا کرد بالا) از توابع شهرستان تیران و کرون واقع شده است. آبشار کرد علیا از جاهای دیدنی استان اصفهان است که سبب رونق گردشگری و طبیعت‌گردی در این استان شده است و هر ساله گردشگران و مسافران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند.
آب و هوای منطقه کرد علیا و آبشار معتدل تابستانی و سرد زمستانی است و همچنین جزء مناطق پر باران استان اصفهان بشمار میرود. بهترین زمان سفر به آبشار کرد علیا که از ذوب شدن برف‌های دالانکوه ایجاد شده است فصل بهار است. آب معدنی این چشمه جهت درمان بیماری‌های دستگاه گوارش، کبد و لوزالمعده بسیار توصیه شده است.
9- پارک تفریحی ناژوان
پارک تفریحی ناژوان که در بخش غربی شهر اصفهان واقع شده، فضایی هزار هکتاری است که علاوه بر اینکه ریه این شهر به حساب می‌آید، به عنوان یکی از مناطق گردشگری و توریستی اصفهان نیز شناخته میشود. علت نام گذاری این مکان به دلیل تراکم بالای درختان ناژ و صنوبر موجود در منطقه است.
در پارک تفریحی ناژوان علاوه بر امکانات رفاهی، تفریحاتی نظیر تله سیژ، باغ پرندگان، باغ خزندگان، باغ پروانه‌ها و باغ گل‌های زینتی نیز فراهم گردیده است. در این پارک علاوه بر امکانات گردش و پیک نیک می‌توانید ورزش و تفریحات گروهی نظیر دوچرخه سواری و والیبال و ... نیز داشته باشید و فضای مناسب برای این ورزشها در نظر گرفته شده است.
10- مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ فضل الله یکی دیگر از مهمترین جاذبه‌ی گردشگری اصفهان است که ساخت آن در سال 1602 میلادی آغاز و در سال 1619 میلادی پایان یافته است. این مسجد از آثار تاریخی و شاهکارهای معماری دوره صفوی است که توسط معمار مشهور استاد محمدرضا اصلانی و به فرمان شاه عباس اول صفوی احداث گردید.
سبک معماری بکار رفته در این بنا سبک اصفهانی است و فاقد مناره، شبستان، صحن ورودی و حیاط است. کاشی‌کاری‌های معرق و مقرنس‌های ظریف در محراب از ویژگی‌های برجسته در محراب این مسجد است. از ویژگی های خاص این مسجد زاویهی 45 درجه‌ای آن با محور شمال جنوب است که "پاشنه" نامیده میشود و با محور میدان نقش جهان تقارن دارد.
مسجد شیخ لطفالله به نام یکی از علمای بزرگ آن عصر، شیخ لطفالله جبل عاملی شهرت یافت. وی از علمای مهاجر لبنانی بوده که در مشهد، قزوین و در نهایت در شهر اصفهان ساکن شد. در مجاورت این مسجد، مدرسه‌ای هم به نام شیخ لطفالله احداث و وی در آن به تدریس علوم دینی و فقه مشغول بوده است.
مسجد شیخ لطفالله در ضلع شرقی میدان نقش جهان و روبروی عالی‌قاپو واقع شده است و در دیماه سال 1310 به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
